Paytaxta mal tədarük edən daşıyıcılara vergi nəzarəti gücləndiriləcək

Gələn ildən səyyar daşıyıcılar elektron qaimə tərtib etmədən bölgələrdən paytaxta mal tədarük edə bilməyəcəklər.

Bakı Hesabat Mərkəzinin direktoru Mehdi Babayev "Report"a açıqlamasında bildirib ki, bu məsələ Vergi Məcəlləsinə təklif olunan dəyişiklikdə öz əksini tapıb:

“Vergi Məcəlləsinə təkllif olunan dəyişikliklərdə mühüm məqamlardan biri də vergi ödəyicilərinin vəzifələrinin artırılmasıdır. Bu vəzifələrə elektron sənədlərin, o cümlədən elektron qaimə-fakturaların artırılması və bir çox məlumatların elektron qaydada ötürülməsi daxildir. Əlavə edilən elektron formada sənədlər deyərkən, elektron əmtəə-nəqliyyat qaiməsi, yük avtonəqliyyatı üçün elektron yol vərəqi, aksizli malların (neft məhsulları istisna olmaqla) elektron təsərrüfatdaxili yerdəyişməsi qaimə-fakturası və ixrac qeydi ilə satış elektron qaimə-fakturasının tərtibi nəzərdə tutulur.

Vergi ödəyiciləri malsatanlardan, həmçinin vergi orqanında uçotda olmayan fiziki şəxslərdən aldıqları malları, o cümlədən kənd təsərrüfatı məhsullarını ümumi istifadədə olan avtomobil yollarına çıxararaq avtomobil nəqliyyatı vasitəsilə alıcının obyektinə, aidiyyəti topdan satışı ilə məşğul olan ticarət obyektlərinə, bazarlara daşımaq üçün elektron əmtəə-nəqliyyat qaiməsi və yük avtonəqliyyatı üçün elektron yol vərəqi tərtib etməli olacaqlar. Məsələn, “Meyvəli” bazarın yaxınlığında vergi nəzarət postları qurulacaq ki, həmin sənədlərlə rəsmiləşdirilməyən daşımaları həyata keçirən yük avtomobilinin postdan keçməsinə, yəni bazara daxil olmasına icazə verilməyəcək. Vergi ödəyicilərinin elektron qaimə-fakturalar üzrə sənəd yükünün artırılması vergi orqanı tərəfindən vergi nəzarəti tədbirlərinin çevik təmin edilməsinə və nəticə etibarı ilə kölgə iqtisadiyyatının əhatəsinin daraldılmasına xidmət edir”.

M.Babayev bildirib ki, sözügedən dəyişiklikliyin daha çox tədarükçülərə təsiri vardır:

“Əvvəllər bölgələrdə kənd təsərrüfatı məhsullarının tədarükçüləri yerlərdə insanlardan həmin məhsulları alıb bazara çıxarırdılar. Lakin həmin malların bazarlara gətirilməsi bir çox uçotdan və nəzarətdən kənarda qalırdı. Bu da qeyri-formal qazança gətirib çıxarırdı. Əgər təkliflər reallaşarsa, onlar real vaxt rejimində müvafiq elekton sənədlər tərtib etməli olacaqlar. Bununla da vergi orqanı həmin nəqliyyat vasitəsinin real vaxt rejimində yükü haradan, nə vaxt götürdüyü, yükün alış sənədinin olub-olmamasını, daşıyıcının kim olmasını, nəqliyyat vasitəsinin fərqlənmə nişanının olub-olmadığını biləcək. Qeyd edim ki, nəqliyyat vasitəsi üçün fərqlənmə nişanı almayan sürücü və mal sahibi bu elektron sənədləri yaza bilməyəcək. Bu dəyişiklik şəxsi istehlak məqsədləri üçün yükünü daşıyan əhaliyə aid deyil, vergi ödəyicilərinə aiddir. Məsələn, regionda yaşayan vətəndaş özü ilə şəxsi təsərrüfatında yetişdirdiyi hər hansı məhsulu Bakıya satmaq üçün gətirirsə bu məsələlər ona aid olmayacaq. Burda söhbət kəndlidən malı alaraq, həmin malı emalçılara və bazarlara gətirən, eyni zamanda vergi uçotuna durmalı olan "tədarükçülərin" uçota gətirilməsindən gedir. Həmin malların daşınması ilə bağlı əməliyyatlar elektronlaşdırılır ki, vergi orqanı bu proseslərdən məlumatlı olsun və operativ vergi nəzarəti tədbirlərini həyata keçirə bilsinlər”.

M.Babayev “Nağdsız hesablaşmalar haqqında” qanuna da təklif edilən bəzi dəyişikliklərdən danışıb:

“Nağdsız qaydada aparılan əməliyyatların əhatə dairəsinin artırılması da nəzərdə tutulub. Məsələn, tibb müəssisələrin, xəstəxanaların tibbi xidmətlərindən istifadə edənlər, pərakandə ticarət obyektlərində pərakəndə qaydada alış-veriş edənlər, avtomobil alanlar alışın dəyərini qanunda nəzərdə tutulan həddə nağdsız qaydada ödəməli olacaqlar. Məsələn, maşın bazarlarında avtomobil alqı-satqısı ilə məşğul olan vergi ödəyicisi olan alverçilər tərəfindən ikinci əl avtomobillərin alqı-satqısı zamanı etibarnamə əsasında və ya şəxsən avtomobilin sahibindən avtomobili öz adına keçirərkən alıcıdan nağd deyil, nağdsız qaydada ödəniş tələb ediləcək. Bu o deməkdir ki, artıq maşın bazarlarında olan alverçilərin də fəaliyyəti vergi orqanı tərəfindən nəzarətə götürülə biləcəkdir.

Eyni zamanda bir əməliyyat çərçivəsində 500 manatdan yuxarı tibbi xidmətlərin ödənişi nağdsız qaydada olacaq. Artıq bu praktikanı vətəndaşlar tərəfindən sığorta haqlarının ödənişini nağdsız qaydada necə həyata keçirdiyini görürük, həmin qaydada da dəyəri 500 manatdan yuxarı olan tibi xidmətlərin ödənişi vərdişləri cəmiyyətdə tez formalaşacadır”.