Həftənin oyunu: Yorden van Forest Nils Qrandeliusa qarşı

Beynəlxalq qrossmeyster Vasif Durarbəyli həftənin ən yaxşı şahmat oyunu barədə növbəti yazı hazırlayıb. "Report" hıəmin məqaləni təqdim edir.

Pandemiya zamanı turnirlərin olmaması, evdə olarkən yüksək keyfiyyətli şahmat oyunlarını izləmək və təhlil etməyə olan həvəsimi artırdı.

Beləliklə, "Tata Steel 2021" turniri məni məyus etmədi! Əminəm ki, bu, bir çoxunuz üçün də belədir. Fikrimcə, bütün zamanların ən yaddaqalan turnirlərindən biri idi. Əslində son illərdə bu qədər yaxından izlədiyim və həzz aldığım başqa bir turniri xatırlamıram.

Turnir gənc istedadların və köklü böyük oyunçuların müxtəlif qarışığı ilə öyündü və ümid edirəm ki, digər super turnirlərin təşkilatçıları da yarışlarına təzə perspektivlər və daha maraqlı oyunlar gətirmək üçün bu nümunəni izləyəcək.

Məsələn, bu turnirdən ən çox zövq aldığım, demək olar ki, hər turda ortaya çıxan müxtəlif bənzərsiz açılış fikirləri idi. Xüsusilə, turnirin qalibi Yorden van Forestin. 2 il əvvəl təsadüfən matçımız zamanı ona qarşı nadir bir açılış fikri oynadım. Hətta onda da o yaxşı hazırlaşmışdı. Əlbəttə, o, hərtərəfli inkişaf etmiş oyunçudur və buna görə də bu turnirin qalibi olmasına təəccüblənmirəm. Axı "Tata Steel"i yalnız üstün açılış bilikləri ilə qazanmaq olmaz!

Həftənin oyunu: Yorden van Forest - Nils Qrandelius

Van Forestin "Tata Steel"dəki ən yaxşı oyunu son turda gerçəkləşdi. Nadir bir xətdə böyük açılış hazırlığı etdiyi marka nişanı bu oyunda parlayır.

Kritik Mövqe ( Qaranın Gedişi)

Oyun Təhlili

(11) Van Forest, Yorden (2671) - Qrandelius, Nils (2663) [B90]

Tata Steel Masters 2021 (13), 01.02.2021

[Durarbəyli,Vasif]

1.e4 c5 2.Af3 d6 3.d4 cxd4 4.Axd4 Af6 5.Ac3 a6 6.Vd3

Bu qeyri-adi gedişi Karlsen 9-cu turda Qrandeliusa qarşı etdi. Görünən odur ki, o zaman Qrandelius buna hazır deyildi.

6...Abd7 [6...e6 13 dəqiqə. 7.a4 Ac6 6 dəqiqə. 8.Axc6 bxc6 9.Vg3! Bu durumun ortaya çıxdığı daha iki oyun var və Qaralar ikisində də bərabərlik yaratmadı. Burada Ağlar ilə oynamaq daha asandır.

(9.Fe2 Bu gediş qala qurmağa imkan yaradır.. 9...Fe7 10.Vg3 0–0 11.0–0 d5 (11...a5!?N İmkan vermir 12.a5!?N gedişinə.) 12.Fh6 (12.a5!?N a6 piyadasını düzəltmək daha yaxşı bir seçim ola bilər.) 12...Ae8 13.Ff4 1–0 (51) Qədimbəyli,A (2404)-Sokolovski, Y (2278) Skopye 2019 13...a5!= İki tərəfli mövqe.) 9...Fb7?!N 11 dəqiqə. Lövhə arxası qərara oxşayır. 10.Fe2 Fe7 11.Ff4 e5 12.Fe3 0–0 13.0–0 Şh8 14.a5 1–0 (65) Karlsen,M (2862)-Qrandelius,N (2663) Viyk aan Ze NED 2021; 6...g6 Əjdaha Variasiyası ruhunda oynamağı düşünür. 7.Fg5 Fg7 8.0–0–0 0–0 9.f4 Abd7 (9...Ac6? 10.e5! (10.Axc6? bxc6 11.e5 Ad5 12.Axd5 cxd5 13.Va3 (13.Vxd5 Fe6 14.Vf3 Vc7–+ Qaraların qurban verilmiş piyada üçün böyük kompensasiyası var.

Ağların piyadanı saxlamaq və şahı müdafiə etmək üçün uğurlu seçimi yoxdur.) 13...Vc7 14.Fd3 Tb8–+ 0–1 (22) Van Foreest,J (2461)-Von Meijenfeldt,B (2331) Dieren 2014) 10...Ag4 11.Axc6 bxc6 1–0 (34) Sunildut Layna,N (2618)-Keymer,V (2568) chess24.com INT 2020 12.exd6! Af2 13.Ve2 Axd1 14.dxe7 Axc3 15.exd8V Axe2+ 16.Fxe2 Txd8 17.Fxd8 Fh3! 18.gxh3 Txd8 19.Fxa6 Ta8 20.Fc4 Ta4 21.Fb3 Txf4 Qaralar oyunu heç heçə bitirməyə ümidlidir.) 10.Fe2 h6! (10...e5? 11.fxe5 Axe5 12.Vd2 Te8 13.Thf1+– Düyündən qurtulmaq artıq mümkün deyil.) 11.Fh4 (11.Fxf6!?N Axf6 12.f5 Məqsəd qaraların e5 gedişinin qarşısını almaqdır. 12...e5 13.fxe6 fxe6 14.Vg3+_ Qaraların piyada quruluşunda bir neçə zəif tərəfi var) 11...e5! 12.Ab3 (12.fxe5 12...Axe5 13.Vd2 Te8 14.Thf1 Axe4! Görə gediş edə bilmir. Bu anda 10...h6! h4 də olan fil havadadır.) 12...exf4 13.Vxd6 Ve8 14.The1 Ve5 qeyri müəyyən mövqe 1/2–1/2 (48) Vitiuqov,N (2740)-Kamski,G (2670) Sochi 2018]

7.Fe2 b5 [7...g6!? 8.0–0 (8.Fg5 Fg7 9.0–0–0 Check 6. ..g6) 8...Fg7 9.Td1 0–0 10.Fg5 h6 11.Fh4 Te8 Əjdaha oyunçular üçün arzuolunan vəziyyət. 1/2–1/2 (54) Samusenko,M (2452) -Makoveyev,I (2277) Moskva 2020]

8.a4 Ac5N [Qrandelius digər hollandiyalı oyunçu Giri'nin tövsiyəsinə uyğun hərəkət edir. Düşünürəm ki, bu dəyişikliyi Karlsenlə oyundan sonra yoxlamalı idi. Mən onun yerində olsaydım belə etməzdim. Van Forest hazırlığı ilə məşhurdur və həmyerlisinin tövsiyəsini açıqca nəzərdən keçirdi!]

9.Ve3 [9.Vf3 Qaralar üçün heç bir problem yaratmır. 9...b4 10.Ad5 (Ağlar e5 irəliləməklə bir şey edə bilməz: 10.e5? Fb7 11.Ac6 Vc7 12.exf6 Vxc6! (12...Fxc6? 13.Ad5 Vb7 14.fxe7 Fxe7 15.Fc4 Ağlar d5 kvadrat üzərində çox uğurlu nəzarətə sahib oldu...Ancaq qaralar Nd7 və Nb6 gedişini etdilər. 15...Ad7! indi ...Nb6 bütün problemləri həll edəcək.) 13.Vg4 gxf6 Qaralar daha yaxşıdır.) 10...Fb7! 11.0–0 Afxe4 12.Axb4 Gərgin]

9...b4 10.Ad5 Acxe4

11.a5!? [ Şahmat mühərrikini çalışdırıram və görünür ki, bu gediş hər ikisinin də ilk 4-lüyündə deyildi.

Bu dünya şahmat mühərriki çempionu Stockfish-in 7-ci və Lc0-nun 5-ci seçimidir. Bu gedişə Giri baxmadı.]

[11.Ac6 Bu, hələ ki, heç bir problem yaratmır. 11...Axd5 12.Vxe4 Vc7 (12...Af6 13.Vd4 Vc7 14.Axb4 e5 15.Vc3 Vxc3+ 16.bxc3 Fb7 Qarlar da yaxşıdır.13.Vxd5 Fb7 14.Ff3 Tc8 Qaralar axır ki, yaxşıdır.]

11...Axd5 [18 dəqiqədən sonra Qrandelius tərəfindən oynanan prinsipial gediş.11. a5 hərəkəti ilə cansıxıcı olan şey odur ki, Ağların nə istədiyini başa düşmək olmur

[11...Fb7 Bu başqa bir yol ola bilər... bu prinsipial qayda deyil, sadəcə rəqibini ev hazırlığından kənara çıxarmaq üçün bir üsuldur. 12.Ab6 Yəqin ki, 11.a5 arxasındakı fikirdir. Burada kompüterlə izləyə biləcəyimiz bir çox qəribə dəyişiklik var, amma Qrandelius üçün onları kompütersiz başa düşmək bir növ çətindir.

(12.Axf6+ Axf6 13.0–0 g6! Daha asandır nəinki 13..e5 (13...e5 kompüterdən soruşsanız, bu şəkildə oynamaq normaldır, amma bir insan üçün xeyir: 14.c4 Bd1–a4 14...Vc7 oynamaq fikri ilə (14...Fe7? 15.Af5+_) 15.Ff3 (15.Fd1? 0–0–0! Mövqe hələ də mürəkkəbdir, lakin Qara Şah üçün rahat bir mövqe əldə etdikdən sonra, etmək olar. 16.Ab5? Bu işə yaramır. 16...axb5 17.cxb5 Şb8! 18.a6 Fe4 19.f3 (19.b6 Vc5–+) 19...d5 20.b6 Vc4–+) 15...Fxf3 16.Vxf3 Tc8 17.Te1 Vxc4!

Kompüterin qiymətləndirməsi aydın deyil, ancaq insan üçün qorxunc görünür.) 14.Vb3 Fg7 15.Vxb4 Vd7 16.c3 0–0 Black is fine.) 12...Tb8 13.f3 Ac5 14.c3 mövqe mürəkkəbdir, ehtimal ki Van Forest-in hazırlığının bir hissəsidir. 14...b3 (14...bxc3 15.b4 Acd7 16.b5 Axb6! 17.axb6 a5! 18.Ac6 Ad5! 19.Vd4 Ab4!) 15.c4 Acd7 16.Axb3 Axb6 17.axb6 Fc8 Sonra Qaralar oynayacaq...Qb6 və nəhayət bir insanın ortaya çıxa biləcək digər dəyişikliklərdən daha asan qiymətləndirə biləcəyi mövqeyə gəlirik. (17...Ad7 18.c5 gərgin) 18.Aa5 Vxb6 19.Vxb6 Txb6 20.Şf2 Ağlar, vəzir cinahında daha yaxşı inkişaf və təşəbbüs sayəsində piyada üçün mütləq bir kompensasiyaya sahibdir.

12.Vxe4 e6 [12...Fb7 Kompüter Qaralara bu cür davam etməyi tövsiyə edir, lakin fəsadlar çoxdur və heç kim bu mövqeyi yaxşı hazırlanmış rəqibə qarşı oynamaq istəmir. 13.c4!? (13.0–0

Bu bir qədər bərabər mövqeyə gətirib çıxarır, ancaq bərabərləşdirməyə çalışanlar Ağlardır.

13...Vc7 14.Ff3 g6 15.c4 bxc3 16.bxc3 Tc8 17.c4 Vxc4 18.Fe3 Bir sıra gedişdən sonra mövqelər bərabər olacaqdır. 18...Fa8 19.Fe2 Axe3 20.Vxe3 Vd5 21.Ff3 Fh6 22.Vxh6 Vxd4 23.Tad1 Vf6 24.Fxa8 Txa8 25.Tb1 Hələ də mürəkkəbdir, lakin Qaralar üçün riskli deyil.) 13...bxc3 14.Fd1 Vc8 15.Fa4+ Şd8 16.0–0 e5 Çox mürəkkəb mövqedir. Bir az təhlil etdim və görünən odur ki, Qaralar üstünlüyə malikdir.]

13.0–0 Fd7 [Təbii bir gedişdir. Qaralar e6-da hər hansı bir qurban vermək istəmir və hazırlaşır ... Be7]

[13...Fe7 14.Ac6 Vc7 15.Axe7 Vxe7 16.Te1 Fb7 (16...0–0?? 17.Fd3+–) 17.Fd3 ...g6 bir anda qala qurma gedişi etməlidir, hansının ki, qaran xanaları zəiflədir, bu səbəbdən Ağların şansı var. 17...g6 18.h4 Hücum ilə. Qaralar üçün təhlükəli görünür.]

14.Fd2 Fe7 15.Ff3 [Nəhayət, Ağlar öz niyyətini göstərir! Bu da vəziri uzaqlaşdırmaq, d5-i götürmək və mövqeli şahmat oynamaq istəyir.]

15...0–0 16.Vd3 [Təəccüblüdür, Qara çətinə düşüb.] 16...Vb8

17.c4! bxc3 18.bxc3 Ta7? [Bu səhvin haradan qaynaqlandığını anlamaq asandır. Qara, ehtimal ki, Ağların 21-ci hərəkətini gözdən qaçırdı.]

[18...Ff6! 19.c4 Ab4!? Təzyiqdən canını qurtarır, baxmayaraq ki bunu burada etmək asan deyil. (19...Va7 20.Ab3 Fxa1 21.Txa1 Af6 22.Fe3 Vb8 23.Fxa8 Vxa8 24.Vxd6 Fc6 25.f3+= C4 keçid piyada sayəsində Ağlar üçün burada bir az daha yaxşıdır.) 20.Fxb4 (20.Va3 Fxd4 21.Fxb4 Fxa1 22.Txa1 Va7 23.Fxd6 Tfc8 24.Fxa8 Vxa8= Bu dəyişikliyi 19 ilə müqayisə etdikdə...Qa7, taxtada atların olması, üstünlüyü olan Ağ üçün daha yüksək şanslar yaradır.) 20...Vxb4 21.Fxa8 Txa8 Gərgin. Fil cütlüyü və bir piyada kifayət qədər şans yaradır.]

19.Tfb1 Vc8 20.c4 Af6

21.Ab5!! [Qrandeliusun qaçırdığı fikir.]

21...axb5 22.cxb5+_ [Bu piyadaların keçidi atlardan daha güclüdür, xüsusən də g1-də şahdan başqa bütün Ağ fiqurlar tərəfindən dəstəkləndikdə.]

22...Fxb5 [22...Ad5 23.b6 Axb6 24.axb6 Txa1 25.Txa1 d5 26.Ff4 Fc6 27.Ta7 Fd8 28.Fc7+–]

23.Vxb5 Ad7 24.Fb7 Vd8 25.a6 Ff6

26.Fa5 [26.Fe3 Kompüterin tövsiyəsi. 26...Ac5 27.Ta2 Vc7 28.Td2 Rd6 qurban verməyə hazırlaşır. 28...Fe7 29.Tc1 Hədələyir Rc5 and Rd7 29...Td8 Qara iflicdir. (29...Tb8 30.Fxc5 dxc5 31.Td7) 30.g3 g6 31.Tc3 Ff8 32.Fxc5 dxc5 33.Txd8 Vxd8 34.Td3+–]

26...Ve8 27.Fc7?! [[9 dəqiqə. Bir mübadiləni qurban verməyə ehtiyac yox idi. Van Forest gərgin olduğunu və bu səbəbdən də sürətli oynadığını söylədi. Xoşbəxtlikdən hər şey onun üçün yaxşı bitdi; lakin, Qrandelius doğru davamını tapsaydı...]

[27.Ta2! Ac5 (27...Fd4 28.Fc7 Fc5 29.Tc2 Ae5 (29...Ve7 30.Td1 Hədələyir Rc5. 30...Ab8 31.Txc5 dxc5 32.Fd6 Td8 33.Vb6 Axa6 34.Vxa7 Ac7 35.Şf1 (35.Vxc5? Ae8; 35.Td4) 35...Txd6 36.Txd6 Vxd6 37.Vb8+ Vf8 38.Vxc7 h6 39.Vc8 Oyunun sonu Qaraların xeyrinə olmadı.) 30.Txc5+–) 28.Vb6 Vb8 29.Vxa7!! Vxa7 30.Fb6 Vb8 31.Fxc5 dxc5 32.a7 Vc7 33.a8V Txa8 34.Txa8+ Fd8 35.Td1 g6 36.Taxd8+ Şg7 37.Ff3+–]

27...Fxa1 28.Txa1 [Obyektivcəsinə bu səhv Van Forestdə çempionluq tituluna bərabər ola biləcəkdi, ancaq 9 dəqiqəlik düşüncədən sonra Bc7 hərəkəti oynasanız, ehtimal ki, daş qurbanlı bir mövqe hədəfləməmisiniz.

[28.Fxd6! Ff6 29.Fxf8 Şxf8 30.Tc1! Fd8 (30...e5 31.Tc8 Fd8 32.Vb4+ Şg8 33.Vd2! g6 34.Ve3 Ab6 35.Vxb6 Fxb6 36.Txe8++–) 31.Td1 Ab6 32.Vc5+ Şg8 33.Vd6+– Qaralar hər iki işıq parçasını canlı saxlaya bilməz və toplar hücuma keçdi.

28...d5?? [28...Ac5! Qrandelius bu hərəkəti tapsaydı, Van Forest, ehtimal ki, son iki gedişinə çox peşman olardı. Bu bir müddət onun kabuslarına çevriləcəkdi. 29.Vb6 Vd7! 30.h3 (30.Fxd6? Vxb7! 31.Fxc5 Vxb6 32.Fxb6 Td7=+; 30.Vxa7 Vxc7 31.Tb1 g5 32.Vb6 Vxb6 33.Txb6 Axb7 34.Txb7 Ta8 35.a7= Şg7 Ağlar heç bir irəliləyiş edə bilməz.36.Şf1 d5 37.Şe2 e5 38.Şd3 Şf6 39.g4 Şe6 40.Şc3 h6 41.Şb4 d4=) 30...Axa6 31.Txa6 Txa6 32.Fxa6 d5 Heç-heçəyə çox yaxındır. Ağlar simvolik üstünlüyə malikdir. 33.Fb5 Vc8 34.Fd6 Td8 35.Şh2 h6 36.g3 (36.Fe7?? Vb8+–+; 36.Fe5 Şh8 37.g4 Şg8=) 36...Şh8! Qala qurma üçün bir kvadrat yaradıldı g8. 37.Fe7 Tg8=]

29.Fd6!+– [Qaralar iflicdir. İndi Ağların qalib olmağa bir neçə seçimi var və Van Forest rəqibinə heç bir şans vermədi.]

29...Vd8 30.Tc1 g6 31.h3 Te8 32.Tc7 Af6 33.Fe5

Ae4 34.Vc6 Tf8 35.Fd4 Vb8 36.f3 Txa6 [Bəzi hücumlar etməyə ümid edirəm, ancaq “şah“ lardan başqa bir şey yoxdur.]

37.Fxa6 Vb4 38.Fe5 Ve1+ 39.Şh2 Af2 40.Vc3 Vh1+ 41.Şg3 Vg1 42.Tc8

Ah1+ 43.Şh4 Vf2+ 44.g3 g5+ 45.Şxg5 f6+ 46.Şh6! fxe5 47.Vxe5

1–0.