Azərbaycan suyun keyfiyyəti reytinqində 84-cü yerdə qərarlaşıb

Suyun keyfiyyətinə görə dünya ölkələrinin reytinqində Azərbaycan 179 ölkə arasında 84-cü yeri tutub.

“Report” xəbər verir ki, ölkədə içməli suyun keyfiyyət indeksi 46,4 (100-dən) olub.

Reytinq müəllifləri istehlak edilmiş suyun keyfiyyətinin əlaqəli ola biləcəyi sağlamlığa zərər verən bütün kliniki qeydə alınmış halları nəzərə alıblar. İndeksin göstəricisi ölkədəki içməli suyun təmizlik və təhlükəsizliyinin əksidir.

Reytinqdə 1-ci yeri mümkün olan ən yüksək göstəricilərə malik düz 10 ölkə tutub: Avstriya, Finlandiya, Yunanıstan, İslandiya, İrlandiya, Malta, Hollandiya, Norveç, İsveçrə və Böyük Britaniya.

İndeks hesablanarkən təhlükəli içməli suyun təsirindən 100 min nəfərə düşən həyatın itirilmiş illərinin sayı (disability-adjusted life-years lost — DALY, “xəstəliyin ümumi yükü”nü qiymətləndirən göstərici) nəzərə alınıb. İndeksin yüksək olması ölkədə təmiz və təhlükəsiz içməli su olduğunun göstəricisidir.

Xatırladaq ki, 2004-cü ildə regionların ilk Dövlət Sosial-İqtisadi İnkişaf Proqramı qəbul edildikdə Azərbaycanda içməli su təchizatı 40 faiz səviyyəsində idi. Bu gün bu rəqəm 70%-ə çatıb. Bakıda sakinlərin yalnız 29%-i daimi içməli su alırdı. Bu gün bu rəqəm təxminən 82%-ə çatıb. Regionlarda isə bu rəqəm 9%-dən 63%-ə qədər artıb.

Azərbaycanın su ehtiyatlarının əhəmiyyətli bir hissəsinin xarici ölkələrdə formalaşdığını nəzərə alsaq, Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəməri yalnız yerli mənbəyə əsaslanan böyük layihə olub.

Taxtakörpü su anbarının tikintisi tarixi layihədir, çünki bu su anbarının həcmi kifayət qədər böyükdür - 270 milyon kubmetrdir. Eyni zamanda, Taxtakörpü su anbarından Ceyranbatan su anbarına qədər yeni beton kanal çəkilib. Taxtakörpü su anbarının xüsusi əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, Samur çayının təbii şəkildə təmizlənən suları bura toplanır və buradan Ceyranbatan anbarına daxil olur. Əvvəllər Samur çayından gələn su birbaşa kanaldan keçməklə Ceyranbatan su anbarına daxil olurdu.

Bu gün Şəmkirçay su anbarı ölkənin su ehtiyatlarının toplanmasında və paylanmasında xüsusi rol oynayır. Bu su anbarının həcmi 165 milyon kubmetrdir. Beləliklə, Taxtakörpü şimal zonasının, Bakının, Şəmkirçay isə qərb zonasının su ilə təchizatında mühüm rol oynayır.

Paralel olaraq son illərdə cənub zonasında yerləşən Göytəpə su anbarı və Tovuzçay su anbarı tikilib. Son 15 ildə yaradılan iri su anbarlarının həcmi 470 milyon kubmetrdir.

Respublikada ilk dəfə tərtib edilmiş su ehtiyatları balansına görə, bu il ölkənin su ehtiyatlarının keçən illə müqayisədə 2,8 milyard kubmetr az - 34,1 milyard kubmetr həcmində olacağı proqnozlaşdırılır. O cümlədən ilin əvvəlinə su anbarlarındakı qalıq 10,6 milyard kubmetr təşkil edib. İl ərzində formalaşan su ehtiyatlarının 23,5 milyard kubmetr təşkil edəcəyi gözlənilir. Proqnoza görə, bu il ölkədə yaradılan yerüstü su ehtiyatlarının 70%-i qonşu ölkələrdən axan su hesabına təmin olunacaq, o cümlədən bunun təxminən yarısı Kür çayının payına düşəcək. Kür çayı hövzəsində su ehtiyatlarının qorunması və davamlı istifadəsi sahəsində ölkələr arasında əməkdaşlığı gücləndirmək üçün müvafiq saziş layihəsi hazırlanıb və hazırda bununla bağlı danışıqlar aparılır.